پیر حمزه سبزپوش ابرکوه
ایرج افشار معتقد است که زیارت این پیرها میان زردشتیان و مسلمانان مشترک است و چه بسا پیرهای ابرکوه نیز یادگارهایی از روزگار ساسانی باشند.
مقبره پیر حمزه در نزدیکی مسجد جامع و در یکی از کوچه های قدیمی ابرکوه به صورت بنایی پر حجم با نمایی خشتی خود نمایی می کند.
فضای داخل بقعه دارای چهار ضلع می باشد که بر روی هر یک از ضلع های چهارگانه، چهار طاقنما ایجاد شده و در پایین هر ضلع ازاره بنا قرار دارد که از سه بخش تشکیل شده:
در بالا به عرض ۲۰ سانتی متر کتیبه ای به خط نسخ از آیات قرآنی، در زیر آن یک حاشیه تزیینی و سطح وسیعی که به هفت ضلعی هایی تقسیم شده و داخل آنها با طرح های گیاهی تزیین یافته است.
دکتر ورجاوند گچبری های جالب این ازاره را از نظر شیوة کار شبیه گچبری های جامع نایین، نطنز و برخی از آثار دوره سلجوقی می داند.
شهرت بنا به مناسبت زیبایی تزیینات و ظرافت خاصی است که در گچبری محراب و کتیبه های کوفی و نسخ آن به کار رفته و موجب گردیده که این بنای کوچک را در شمار یکی از گنجینه های هنری ارزنده قرن ششم به حساب آوریم.
به طوری که این گچبری ها با گچ کاری های گنبد علویان در همدان و مدرسه حیدریه قزوین و مسجد جامع ورامین برابری می کند.
در قسمت بالای محراب کتیبه ای با نقش گچبری و به خط نسخ وجود دارد که نام سازنده و تاریخ بنا به این صورت خوانده می شود:
در سمت راست(عمل محمد بن ابی الفرج العراقی غفرالله له) و در سمت چپ:(فی رمضان …و خمس مائه).
ایرج افشار متن کتیبه سمت چپ را به این صورت ثبت کرده است.«فی المحر (م سنه) … ین و خمس مئه».
محراب فوق در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۱۳ ذیل شماره ۲۰۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: یزد، ابرکوه، پشت مسجد جامع
منبع عکس: میراث فرهنگی یزد