مسجد فُرط یزد
قدمگاه علی بن موسی الرضا (ع) چنانکه در تاریخ مفیدی آمده ، علی بن موسی الرضا (ع) درمسیرش از مدینه تا خراسان در سال ۲۰۱ ه . ق چند روزی در شهریزد اقامت گزید و عبادات خود را در مسجدی به نام «مسجد فرط »به جای آورد که بعدها آن را «قدمگاه » حضرتش خواندند. یکی از مؤمنان ، عبادتگاه آن امام همام را تعمیر کرد و تاکنون، به برکت ورود امام رضا (ع) در این محل ، دعاها مستجاب می شود. این عمل امام هشتم (ع) نشان می دهد که در هر شرایطی حتی المقدور باید عبادات در مساجد انجام شود. مسجد فرط قدمگاه یا مسجد فرط ، در کوچه دارالشفا انتهای بازارخان درخیابان قیام واقع است. نام آن در منابع تاریخی به صورتهای «بذک » ، «پذک » ، «پتک » نیز آمده است. در لوح وقفنامه آن ، که بر دیوار رو به روی در ورودی نصب است ، نام «مسجدرضوی » دیده می شود.
بانی بنا چنان که در بعضی از کتب تاریخ نیز آمده: احمدبن محمد زمجی به دستور ابومسلم مروزی با لشکری ظفرمند برای مقابله بابنی امیه به سوی خطه یزد حرکت کرد و با ابوالعلا ، که از سوی مروان حمار والی یزد بود ، جنگید. سرانجام احمد پیروز شد و دریزد برمسند حکومت نشست. پس دستور داد قناتها جاری کنند وعمارتها و مساجد بسازند. این امیر عدالت گستر نزدیک درمهریجرد یزد مسجدی باصفا ساخت که به مسجد فرط مشهور شد. این مسجد تاکنون چندین بار تعمیر و بازسازی شده است. درسال ۱۰۷۸ ه . ق مولانا محمدامین بزاز به مرمت آن همت گماست. در سال ۱۲۵۴ نیز این بنا تعمیر شد و سرانجام در سال ۱۳۱۱ ه. ق توسط حاج سیدابوالقاسم فرزند حاج سید کاظم مشهور به کلاهدوزکه از تجار نیکوکار و صحیح النسب این دیار بود. با صرف هزینه بسیار مرمت گردید.
آری، این همان مسجد است که امام هشتم (ع) در سفرخراسان درآن عبادت کردو اکنون نیز یکی از حجرات آن به «صومعه امام رضا(ع)» مشهور است. به احتمال بسیار سنگ موجود در موزه آستان قدس رضوی به صومعه امام رضای این مسجد تعلق دارد که در حاشیه سوم و دوره پیشانی آن نوشته شده: «به دستور احمد بن علی بن احمد علوی حسینی درتاریخ ۵۱۶ ه . ق تعمیر و مرمت گردید.» به امید آن که ما نیز چون پیشوایان بزرگوارمان با حضور درمساجد و احیای آن کوشا باشیم این مسجد در ضلع شمالی خیابان قیام محله دارالشفائ در مجاورت بازار قدیم یزد در مقابل دروازه مهری جرد ساخته شده است .بانی آن یکی از سرداران ابومسلم خراسانی بنام احمد بن محمد زمجی بوده است. در مسجد فرط شهرستان یزد قدمگاهی وجود دارد که حاکی از اقامت حضرت رضا علیه السلام در آنجا می کند.
سنگ سفید گران قیمت و بسیار معروف قدمگاه مسجد فرط از یزد به مشهد رضوی منتقل و امروزه به عنوان سنگ قبر امام علیه السلام در موزه مرکزی آستان قدس مورد بازدید عموم قرار می گیرد. بر طبق کتیبه سنگ مسجد فرط که در سال ۵۱۶ هـ. ق نوشته شد، محل مسجد به مقام امام رضا علیه السلام معروف بود.در این مسجد اتاقی هم به عنوان صومعه امام رضا (ع)وجود دارد. این مسجد در محله دارالشفاء و نزدیک دروازه "مهریجرد" از دروازه های اصلی برج و باروی قدیمی شهر یزد قرار دارد و همجواری آن با حمام قدیمی "مولانا"، از شاخصه های آن است. نام این مسجد در مآخذ مربوط به یزد، به صورت "بزک" یا "پزک" آمده که تدریجاً به "فرط" تغییر نام داده است.
درباره این مسجد در تاریخ یزد آمده است: برابر حمام مولانا خضر علیه الرحمه قرب دروازه مهریجرد مسجدی ساخته که آن را مسجد پتک خواندند... بنا به گفته مولف "جامع مفیدی"، این مسجد که رو به خرابی بود، در سال ۱۰۷۸ هـ. ق به اهتمام "مولانا محمد ابن بزاز" ولد "شاهمیر نایینی" تجدید عمارت شد. همچنین در این ماخذ آمده است: "ابومسلم در خراسان خروج کرد و احمد زمجی به حکم او مامور تسخیر اصفهان و یزد شد و او پس از تسلط در یزد بر در حمام مولانا خضر در نزدیکی دروازه مهریجرد مسجدی ساخت و آن را مسجد پتک خواند".
آدرس: یزد، خیابان قیام، لب خندق، کوچه ریسمانیان، کوچه مسجد فرط
بانی بنا چنان که در بعضی از کتب تاریخ نیز آمده: احمدبن محمد زمجی به دستور ابومسلم مروزی با لشکری ظفرمند برای مقابله بابنی امیه به سوی خطه یزد حرکت کرد و با ابوالعلا ، که از سوی مروان حمار والی یزد بود ، جنگید. سرانجام احمد پیروز شد و دریزد برمسند حکومت نشست. پس دستور داد قناتها جاری کنند وعمارتها و مساجد بسازند. این امیر عدالت گستر نزدیک درمهریجرد یزد مسجدی باصفا ساخت که به مسجد فرط مشهور شد. این مسجد تاکنون چندین بار تعمیر و بازسازی شده است. درسال ۱۰۷۸ ه . ق مولانا محمدامین بزاز به مرمت آن همت گماست. در سال ۱۲۵۴ نیز این بنا تعمیر شد و سرانجام در سال ۱۳۱۱ ه. ق توسط حاج سیدابوالقاسم فرزند حاج سید کاظم مشهور به کلاهدوزکه از تجار نیکوکار و صحیح النسب این دیار بود. با صرف هزینه بسیار مرمت گردید.
آری، این همان مسجد است که امام هشتم (ع) در سفرخراسان درآن عبادت کردو اکنون نیز یکی از حجرات آن به «صومعه امام رضا(ع)» مشهور است. به احتمال بسیار سنگ موجود در موزه آستان قدس رضوی به صومعه امام رضای این مسجد تعلق دارد که در حاشیه سوم و دوره پیشانی آن نوشته شده: «به دستور احمد بن علی بن احمد علوی حسینی درتاریخ ۵۱۶ ه . ق تعمیر و مرمت گردید.» به امید آن که ما نیز چون پیشوایان بزرگوارمان با حضور درمساجد و احیای آن کوشا باشیم این مسجد در ضلع شمالی خیابان قیام محله دارالشفائ در مجاورت بازار قدیم یزد در مقابل دروازه مهری جرد ساخته شده است .بانی آن یکی از سرداران ابومسلم خراسانی بنام احمد بن محمد زمجی بوده است. در مسجد فرط شهرستان یزد قدمگاهی وجود دارد که حاکی از اقامت حضرت رضا علیه السلام در آنجا می کند.
سنگ سفید گران قیمت و بسیار معروف قدمگاه مسجد فرط از یزد به مشهد رضوی منتقل و امروزه به عنوان سنگ قبر امام علیه السلام در موزه مرکزی آستان قدس مورد بازدید عموم قرار می گیرد. بر طبق کتیبه سنگ مسجد فرط که در سال ۵۱۶ هـ. ق نوشته شد، محل مسجد به مقام امام رضا علیه السلام معروف بود.در این مسجد اتاقی هم به عنوان صومعه امام رضا (ع)وجود دارد. این مسجد در محله دارالشفاء و نزدیک دروازه "مهریجرد" از دروازه های اصلی برج و باروی قدیمی شهر یزد قرار دارد و همجواری آن با حمام قدیمی "مولانا"، از شاخصه های آن است. نام این مسجد در مآخذ مربوط به یزد، به صورت "بزک" یا "پزک" آمده که تدریجاً به "فرط" تغییر نام داده است.
درباره این مسجد در تاریخ یزد آمده است: برابر حمام مولانا خضر علیه الرحمه قرب دروازه مهریجرد مسجدی ساخته که آن را مسجد پتک خواندند... بنا به گفته مولف "جامع مفیدی"، این مسجد که رو به خرابی بود، در سال ۱۰۷۸ هـ. ق به اهتمام "مولانا محمد ابن بزاز" ولد "شاهمیر نایینی" تجدید عمارت شد. همچنین در این ماخذ آمده است: "ابومسلم در خراسان خروج کرد و احمد زمجی به حکم او مامور تسخیر اصفهان و یزد شد و او پس از تسلط در یزد بر در حمام مولانا خضر در نزدیکی دروازه مهریجرد مسجدی ساخت و آن را مسجد پتک خواند".
آدرس: یزد، خیابان قیام، لب خندق، کوچه ریسمانیان، کوچه مسجد فرط
منبع مطالب: صدا و سیمای مرکز یزد