روستای تاریخی خویدک
خویدک در اصطلاح محلی به نام سرسبزی و همچنین نام یک نوع خربزه معروف است که در قدیم در روستا کاشته میشده است، نام روستایی است تاریخی و همدوره با روستاهای فهرج، خورمیز و دیگر زیستگاههای تاریخی یزد که مردم آن را «ختک xetk» یا «خدک xedk» میخوانند و در کتب «خویدک xavidak» گفته شده است. در زمان های قدیم که راهزنان به روستا ها حمله می کردند روستاییان برای حفظ جان خود به درون قلعه خویدک میرفتند. این قلعه بسیار گسترده است به طوری که گویااین قلعه خود یک روستای بزرگ بوده است . در چهار طرف این قلعه چهار برج قرار دارد که در این برج ها سوراخ هایی تعبیه شده به طوری که وقتی راهزنان به قلعه نزدیک میشدند افرادی که در برج بودند بر انها تسلط کافی داشته اند و انها به وسیله تیر کمان های سنگی(منظور تیر وکمان هایی که به وسیله ان سنگ پرتاب میکردند) راهزنان را مورد حمله قرار می دادند.
خویدک در کتب تاریخی ازکتاب یادگارهای یزد(ایرج افشار)به نقل از جامع مفیدی چنین آمده است که: ((متوطنین فهرج و خویدک و فرافتر مجوس (خویدک عمدتاً یهودی نشین)بودند و در زمان عمربن خطاب که لشکر اسلام به فرموده او طلب یزجرد شهریار ...به خراسان می رفتند در میان ریگ شترانکه در بیابان طبس است بعضی از آن لشکری که اکثر صحابه و تابعین بودند راه گم کردند و بعد از تردد و تعب بسیار در حدود فهرج از ریگ بیرون آمدند و مردم فهرج را به اسلام دعوت کردند آن جماعت مهلت خواستند و نزل و علوفه سرانجام کرده بیرون فرستادند و مردم خویدک و فرافتر را طلبیده به ایشان مشورت نمودند و ایشان در قبول اسلام ابا نمودند و گفتند ما از دین قدیم بر نگردیم و با هم اتفاق نموده شبیخون برلشکر اسلام آوردند و بسیاری از صحابه و تابعین را شهید کردند مثل حویطب بن هانی خواهر زاده حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)...و به جهت این حرکت شنیع خرابی در قریه فرافتر راه یافته به مرور خراب شد الحال از آن اثری باقی نمانده الا بعضی دیوارهای قلعه که جهت عبرت برجاست...)) جامع مفیدی 1
آدرس: یزد، 20 کیلومتر به سمت شهرستان میبد