مسجد جامع فهرج در روستای فهرج (25 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در کنار راه اصلی یزد – بافق) قرار دارد. این مسجد از بناهای قدیمی و کمنظیر فرهنگ و تمدّن اسلامی است که بنا بر منابع مکتوب متعلّق به قرن اوّل هجری است. این بنا قدیمیترین مسجدی است که در ایران و شاید در دنیا با کمترین پیرایهای دستنخورده باقی مانده است. نقشهی مسجد بسیار ساده است. شبستانی با سه دهانه دارد که دهانهی میانی بزرگتر از دو دهانهی چپ و راست آن است. میانسرای کوچک مسجد، از جنوب به سه دهانهی شبستان و از شرق و غرب هر یک به دو دهانه به هم راه دارد. پوشش صفّهها همچون نیمگنبدی ساده است؛ درست مانند آن که یکی از گنبدهای ساسانی را به دو نیم کرده باشند. جای محراب اصلی شبستان، نخست یک تورفتگی راست گوشه بوده که بعدها محراب کاهگلی را درون آن کندهاند. یکی از ویژگیهای جالب این مسجد سه دَرنمای گلین است که با گچبری روی دیوار شرقی نگاشته شده و با رنگ اُخرایی تزیین شده است. تک منارهی این مسجد علاوه بر زیبایی چشمگیرش، جزو معدود منارههای گلینی است که در قرن پنجم هـ.ق به مسجد اضافه گردیده است.
آدرس: یزد، 30 کیلومتری جاده یزد-بافق، روستای فهرج
منبع مطالب: میراث فرهنگی یزد