روستای مزرعه کلانتر از توابع بخش مرکزی شهرستان میبد با مختصات جغرافیایی ۵۴ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۱۱ دقیقه عرض شمالی، در ۱۱ کیلومتری جنوب شرقی میبد و ۳۶ کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است. این روستا از شمال به مزرعه رفیع آباد و از جنوب به مزرعه قاسم آباد محدود می‌شود. ارتفاع روستای مزرعه کلانتر از سطح دریا در حدود ۱۱۰۲ متر است و اقلیمی گرم و خشک دارد. آب و هوای آن در فصول بهار و پاییز نسبتاً خنک است. روستای مزرعه کلانتر یکی از نقاط تاریخی و ارزشمند استان یزد به شمار می‌آید. در این روستا آثاری از آب انبارهای قدیمی، آسیاب‌های آبی و بقایای قلعة تاریخی به جا مانده است. قدمت این قلعه به دوره‌های پیش از اسلام می‌رسد. مزرعه کلانتر از روزگاران گذشته در مسیر راه‌های تجاری و ارتباطی قرار داشته و به همین جهت واجد ارزش‌های تاریخی و گردشگری است.

مردم روستای مزرعه کلانتر به زبان فارسی، با گویش یزدی سخن می‌گویند و پیرو دین زرتشتی هستند. جاذبه‌های گردشگری روستای مزرعه کلانتر در سمت جنوبی شهرستان میبد یکی از نقاط باارزش بافت تاریخی شهرستان میبد است که از لحاظ توریستی دارای اهمیت خاصی است بسیاری از بناهای موجود در این بافت از لحاظ تاریخی دارای اهمیت فراوانی هستند و در بافت روستا خانه هایی دیده می شود که بر روی سطح شیب دار به سمت غرب احداث گردیده است و نظام مهندسی خاصی بر این مجموعه حاکم می باشد. خانه های این بافت از لحاظ معماری دارای سبک خاصی است. هر کدام از خانه ها دارای دالان های طولانی است و پلان های دو خانه چنان با هم طراحی شده است که از فضای پشت بام نمی توان آن ها را از هم تفکیک کرد. مزرعه کلانتر یکی از روستاهای هدف گردشگری استان یزد است و اکثر ساکنین آن پیرو آیین زرتشت می باشند و آب مصرفی کشاورزی مردم روستا از راه قنات تامین می شود و چشمه اصلی روستا از بلندترین نقطه روستا تا آتشکده جریان دارد و چشم انداز روستا از لحاظ اکوتوریستی نیز حائز اهمیت است مزرعه کلانتر از روستاهای جالب توجه و دیدنی استان یزد و شهرستان میبد است فضای روستا جذابیت خاصی دارد و گردشگران بسیاری در ایام تعطیل برای بازدید و گذران اوقات فراغت به آن مراجعه می‌کنند.

سبک معماری چهار صفه‌ای خانه‌های خشت و گلی، با بادگیرهای فراز خانه‌ها، چشم‌انداز زیبا و کم نظیری پدید آورده است. درختان توت، پسته و انار، در میان خانه‌ها و در اراضی اطراف، بر زیبایی روستا افزوده و جذابیت آن را دو چندان نموده‌اند. پیرامون روستا را کشتزارهای وسیعی فرا گرفته‌اند، که در فصل بهار محیطی سرشار از طراوت و چشم‌اندازهای بدیع و دیدنی پدید می‌آورند. گل‌های نرگس و انار هنگام بهار جلوه می‌کنند و بینندگان را مجذوب می‌سازند. تپه ماهورهای بکر پیرامون روستا در بهار، با گل‌های رنگارنگ و گیاهان خودروی بیابانی جذابیت طبیعی روستا را دو چندان کرده‌اند. آب انبارهای قدیمی، آسیاب‌های آبی و قلعه روستا، از جمله آثار تاریخی روستای مزرعه کلانتر می‌باشند. آتشکده روستا و زیارتگاهی که در نزدیکی آن قرار دارد، از اماکن مقدس و مذهبی روستاست و مردم روستا در این مکان‌های مقدس به نیایش اهورامزدا و برگزاری مراسم مذهبی می‌پردازند. مراسم مردم روستای مزرعه کلانتر به هنگام فرا رسیدن فصل بهار به استقبال عید نوروز می‌روند. آتش‌افروزی در آخرین چهارشنبه سال و چیدن سفره هفت‌سین از جمله مراسم فرا رسیدن فصل بهار است. از مراسم آیینی و جشن‌های خاص روستا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: جشن مهرگان، که در دهمین روز مهر ماه و همچنین در ۱۰ تیر ماه برگزار می‌شود و ۶ روز به طول می‌انجامد.

جشن سده، که در صدمین روز زمستان برگزار می‌شود و زمستان در این تقسیم‌بندی پنج ماه دارد. جشن دیگان، که از بزرگترین جشن‌های زرتشتی است و در دهم دی ماه برگزار می‌شود. مردم روستا در این مراسم میوه‌هایی مانند هندوانه، انار، خربزه، سیب، انگور و تنقلاتی از قبیل آجیل، شیرینی و شربت تهیه می‌کنند و تا پاسی از شب به جشن و شادی می‌پردازند و شب را نیز با نیایش به سپیده می‌رسانند. فروردین گاه، از دیگر جشن‌های بزرگ زرتشتیان است، که در دهم فروردین برگزار می‌شود. پوشاك مردم روستای مزرعه کلانتر از پوشاک محلی نیز استفاده می‌کنند. پوشاک مردان شامل سربند، پیراهن زیر و پیراهن رویی، شلوار و کلاه است. زنان نیز از کلاهک (لچک)، پیراهن زیر (سدره)، پیراهن رویی، روسری (مکنی)، شلوار و کفش استفاده می‌کنند. صنایع دستی و سوغات مهم‌ترین صنایع دستی مردم روستای مزرعه کلانتر، انواع بافته‌های سنتی است. سوغات این روستا شامل پسته، انار و توت است. از معروف‌ترین خوراکی‌های محلی روستای مزرعه کلانتر می‌توان به انواع نان‌های محلی و نوعی حلوا اشاره کرد که با آرد، روغن فراوان و شیره توت تهیه می‌شود.

---

آدرس: یزد، میبد، 5 کیلومتری میبد-یزد، سمت چپ، جاده مزرعه کلانتر