.jpg)
موزه زیلو و پلاس میبد
زیلو یكی از كهنترین دستبافته های ایرانی است كه بعنوان فرش و زیرانداز جهت مصارف خانگی و در اماكن عمومی بویژه مساجد ، مدارس و زیارتگاهها مورد استفاده همگان قرار می گرفته است . تارو پود زیلوها از نخ و الیاف پنبه ای وبافت آن در عین سادگی اولیه نسبتاً پیشرفته و از فنون ویژه ای برخوردار است . بر خلاف انواع دیگر فرش كه بیشتر در محیطهای عشایری و سردسیر رواج یافته ، بهره برداری از زیلو بیشتر در مناطق شهری و روستایی و بویژه در نواحی گرم و خشك مرسوم بوده است. به گواهی گزارشهای تاریخی بافت زیلو از دیرباز در شهرهای فارس ، خراسان و آذربایجان و نواحی پیرامون كویر رواج داشته و در منطقه یزد بیشترین و بهترین زیلوها را در میبد می بافته اند و از این منطقه به اقصی نقاط كشور و حتی خارج از كشور می فرستاده اند.
این موزه شامل جمعی از زیلوهای قدیمی گردآوری شده از مساجد میبد می باشد. قدیمی ترین زیلوی مشاهده شده در این موزه به سال ۸۰۸ هجری قمری باز می گردد . موزه زیلوی میبد هم اكنون در سول (سالن) شرقی كاروانسرای میبد واقع شده و به طور رایگان مورد استفاده همگانی است . ایجاد موزه زیلو در میبد بعنوان اولین و تنهاترین موزه زیلو در ایران و جهان توانسته این هنرصنعت را به ایرانیان و جهانیان معرفی نماید صنعت زیلو نه یک صنعت مربوط به میبد و یا کشور، بلکه صنعتی ملی است و شهرستان میبد به عنوان آخرین پایگاه این صنعت تاریخی می باشد گرچه از سابقه زیلو بافی در میبد مدرک مستندی موجود نیست، اما بقایایی از قدیمی ترین زیلوی بافت میبد در مسجد جامع این شهر وجود دارد كه تاریخ ۸۰۸ قمری را نشان می دهد. همچنین زیلو قدیمی ترین صنایع دستی میبد محسوب می شود كه تا چند سال پیش صدها خانوار از محل آن امرار معاش می كردند. زیلو هرچند به ظاهر یك فرش نخی ساده است، اما بررسی فنون و تكنیک بافت آن نشان می دهدكه غنای فرهنگی و فكر و اندیشه باورشده ای در پس هر تار و پود آن نهفته است تعداد زیلوهای ۵۰۰ ساله که از مساجد مختلف جمع آوری شده بسیار فروان است به طوری که رسیدگی و حفاظت بیشتری را می طلبد صنعت زیلو از قدیمترین محصولات دست بافته ای است كه همراه دیگر دستبافته های نخی مثل كرباس و پلاس در مسجد حضور داشته است. تشابه زیلو با شئونات مادی و معنوی زندگی مردم میبد اعم از نوع مسكن، معیشت و اعتقادات و باورها، گویای این نكته است كه میبدی ها در شیوه بافت آن دخل و تصرفاتی نموده اند و نقش های زیادی را برآن افزوده اند.
زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یكی از موارد استفاده آن در مساجد و اماكن متبركه است. بنابرین می توان احتمال داد كه زیلو بافی با مرحله تكمیل حصیر بافی است و یا بافندگان از این صنعت الهام گرفته اند. این درحالی است که اكثر مردم از تفاوت گلیم و زیلو بی خبر هستند، درواقع این دو دستبافته از نظر مواد خام مصرفی و از لحاظ نوع بافت با هم فرق دارند. زیلو با زندگی جامعه كشاورزی و روستایی سازگاری دارد، زیرا تار و پود آن از پنبه است و گلیم با معیشت دامداری و شیوه تولید عشایر متناسب است. مصالح گلیم بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر و مصالح زیلو از نخ پنبه ای و مناسب برای مناطق گرمسیر است.
آدرس: یزد، میبد، بلوار قاضی میرحسین، کاروانسرای شاه عباسی
این موزه شامل جمعی از زیلوهای قدیمی گردآوری شده از مساجد میبد می باشد. قدیمی ترین زیلوی مشاهده شده در این موزه به سال ۸۰۸ هجری قمری باز می گردد . موزه زیلوی میبد هم اكنون در سول (سالن) شرقی كاروانسرای میبد واقع شده و به طور رایگان مورد استفاده همگانی است . ایجاد موزه زیلو در میبد بعنوان اولین و تنهاترین موزه زیلو در ایران و جهان توانسته این هنرصنعت را به ایرانیان و جهانیان معرفی نماید صنعت زیلو نه یک صنعت مربوط به میبد و یا کشور، بلکه صنعتی ملی است و شهرستان میبد به عنوان آخرین پایگاه این صنعت تاریخی می باشد گرچه از سابقه زیلو بافی در میبد مدرک مستندی موجود نیست، اما بقایایی از قدیمی ترین زیلوی بافت میبد در مسجد جامع این شهر وجود دارد كه تاریخ ۸۰۸ قمری را نشان می دهد. همچنین زیلو قدیمی ترین صنایع دستی میبد محسوب می شود كه تا چند سال پیش صدها خانوار از محل آن امرار معاش می كردند. زیلو هرچند به ظاهر یك فرش نخی ساده است، اما بررسی فنون و تكنیک بافت آن نشان می دهدكه غنای فرهنگی و فكر و اندیشه باورشده ای در پس هر تار و پود آن نهفته است تعداد زیلوهای ۵۰۰ ساله که از مساجد مختلف جمع آوری شده بسیار فروان است به طوری که رسیدگی و حفاظت بیشتری را می طلبد صنعت زیلو از قدیمترین محصولات دست بافته ای است كه همراه دیگر دستبافته های نخی مثل كرباس و پلاس در مسجد حضور داشته است. تشابه زیلو با شئونات مادی و معنوی زندگی مردم میبد اعم از نوع مسكن، معیشت و اعتقادات و باورها، گویای این نكته است كه میبدی ها در شیوه بافت آن دخل و تصرفاتی نموده اند و نقش های زیادی را برآن افزوده اند.
زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یكی از موارد استفاده آن در مساجد و اماكن متبركه است. بنابرین می توان احتمال داد كه زیلو بافی با مرحله تكمیل حصیر بافی است و یا بافندگان از این صنعت الهام گرفته اند. این درحالی است که اكثر مردم از تفاوت گلیم و زیلو بی خبر هستند، درواقع این دو دستبافته از نظر مواد خام مصرفی و از لحاظ نوع بافت با هم فرق دارند. زیلو با زندگی جامعه كشاورزی و روستایی سازگاری دارد، زیرا تار و پود آن از پنبه است و گلیم با معیشت دامداری و شیوه تولید عشایر متناسب است. مصالح گلیم بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر و مصالح زیلو از نخ پنبه ای و مناسب برای مناطق گرمسیر است.
آدرس: یزد، میبد، بلوار قاضی میرحسین، کاروانسرای شاه عباسی
منبع مطالب: صدا و سیمای مرکز یزد
منبع عکس: میراث فرهنگی یزد
منبع عکس: میراث فرهنگی یزد